GOTS (Global Organic Textile Standard - Küresel Organik Tekstil Standardı), tekstil tedarik zincirinin tamamını, bağımsız sertifikasyon ile belgelendiren ekolojik, çevre odaklı, teknik ve sosyal kriterler dahil olmak üzere organik lifler kullanarak tekstil ürünlerinin işlenmesi için koşulları belirleyen dünya çapında önde gelen standartlardandır.

​

Bu standardın amacı, ham maddelerin toplanmasından ürünlerin etiketlenmesine kadar, tüm süreci denetlemek ve tüketiciye sosyal ve çevresel sorumluluk bilinciyle üretilmiş organik ürün güvencesi vermektir. Ek olarak, dünya çapında tanınmış gereklilikleri ortaya koymak, organik üretimin durumunu ölçmek ve tüketiciye güvenilir bir garanti sunmaktır.

"Global Organic Textile Standard" 2006 yılında piyasaya sürülmesinden bu yana evrensel bir kabul görmüştür. International Working Group yani Uluslararası Çalışma Grubu tarafından 2005 yılında bu standardın ilk versiyonu yayınlanmıştır.  Beraberinde yeni versiyonlar zaman geçtikçe eklenmeye başlamış ve en son Mart 2020 tarihinde 6.0 versiyonu yayınladı. Güncelde takip edilen sürüm ve uygulanan kılavuz 6.0 dır.

​

Global Organik Standardı (GOTS) %70 organik doğal liften tüm tekstil işleme ürünlerinin üretimi işlemesi imalatı ambalajı etiketlenmesi ve dağıtımına kadar tüm prosesleri kapsamaktadır. Standardın ürün diye adlandırdığı kavrama örnek şunlar olabilmektedir; nihai ürünler, lif ürünler, iplikler, kumaşlar, giysiler, aksesuarlar, moda tekstil aksesuarları, tekstil oyuncaklar, ev tekstilleri, yatak ve yatak ürünleri de içeren tekstil kişisel bakım ürünlerini kapsamaktadır.

Küreselleşmenin getirdiği pazarda rekabetin artması üreticilerin organik ürün üreterek rekabet üstünlüğü elde etmesini sağlamaktadır.

​

İş sağlığı ve güvenliği bilinciyle, sürdürülebilirlik ve sosyal uygunluk farkındalığı ile insana, canlılara ve çevreye zarar vermeyen ürünler tüketiciler tarafından daha çok tercih edilir olmuştur. Bu da hem üretimi hem tüketimi daha sürdürülebilir daha organik bir gidişata sürüklemektedir. Resmi veri ve rakamlarda göz önünde bulundurulduğunda, hızla gelişen dünya ile tüm organik ve sürdürülebilirlik temalı sertifika, belgelendirme veya platformların artarak genişlediğine tanık olmaktayız; GOTS da sertifikalı işletme sayısı her geçen gün arttırarak buna bir kanıt oluşturmaktadır. Sürdürülebilirlikle olan ilişkisine örnek; Inditex markası Join Life program kapsamında üretim yapabilmek için GOTS sertifikasına sahip olmak gerekmektedir.

​

​

 

GOTS Belgelendirme

​

GOTS, organik tekstil sektöründe çevre dostu üretim sistemleri ve sosyal sorumluluk konusunda uluslararası ortak bir anlayış için ölçüt oluşturuyor ve zorunlu gerekliliklere odaklanıyor.

​

Bu kriterler ise GOTS ürün tesisinin tümüne yönelik olup çevre yönetimi, asgari sosyal kriterler, atık su arıtımı, imalat ve ticaret aşamalarının denetimi, etik iş davranışı olmaktadır. GOTS denetimine girecek firmalar standartla birlikte aynı zamanda sosyal uygunluk kuralları ve yasal mevzuatlara da riayet etmelidir.

​

GOTS belgelendirme faaliyeti, GOTS kriter ve izleme sistemi temellerine bağlı olarak akredite edilen bağımsız üçünü taraf kuruluşlarca yapılmaktadır. GOTS sertifikasyon sürecinde ürün üretimi (teknik), çevre ve sosyal uygunluk yer almaktadır. Tüm bu alanlarda gerekli kriterleri sağlayan ve koşulları yerine getiren işletmeler GOTS sertifikası almaya hak kazanır. Sertifikalandırılmış olan kuruluş GOTS logosunun kullanılmasına izin veren bir lisansa ya da belgeye sahip olmaktadır. Sertifika geçerliliği süreklilik arz etmesi açısından 1 yıldır. Bu sebeple, mevcutta bulunan sertifikası olan işletmeler bile versiyonlar yenilendikçe sertifikalarını bu versiyona göre güncel tutmak durumundadır.

​

Hasattan nihai ürüne kadar olan süreçte organik elyaf ve tekstil sektörünün tüm tedarik zinciri bu standart kapsamında sertifikalandırılabilir.  Perakendeciler ise gönüllü olarak sertifikalandırılabilir çünkü GOTS standartları içerisinde organik hammadde üretimi için kriterler yoktur.

​

Denetimdeki 3 aşamaya göre değerlendirmek gerekirse;

​

Çevresel Kriterlerin Bazıları

• ·Organik elyaf ürünleri geleneksel elyaf ürünlerinden ayrılmalı ve açıkça tanımlanmalıdır.

• ·Tüm kimyasal girdiler (örneğin boyalar, yardımcı maddeler) değerlendirilmeli ve toksisite ve biyolojik bozunabilirlik ile ilgili temel gereksinimleri karşılamalıdır.

• ·Zehirli ağır metaller, formaldehit, aromatik çözücüler, genetiği değiştirilmiş organizmalar (GMO) ve bunların enzimleri gibi girdiler yasaklanmıştır.

• ·Sentetik haşıl maddelerinin kullanımı kısıtlandırılmıştır. Örme ve dokuma yağları ağır metal içermemelidir.

• ·Oksijen/Klor bazlı ağartıcılara izin verilmektedir.

• ·Kanserojen amin bileşiklerini açığa çıkaran azo boyaları yasaklanmıştır.

• ·Aromatik solvent kullanılan transfer baskı ve Fitalat – PVC kullanılan plastisol baskı yasaklanmıştır.

• ·Aksesuarlar için de kısıtlamalar mevcuttur (örneğin PVC, nikel veya krom izin verilmemektedir)

• ·Ambalaj malzemesi PVC içermemelidir. Ambalaj malzemesinde kullanılan kâğıt veya karton, asma etiketleri vb. geri dönüştürülmüş olmalı veya uygunluğa göre sertifikalandırılmalıdır.

• ·Tüm ıslak işlem ünitelerindeki atık su fonksiyonel bir atık su arıtma tesisinde işleme tabi tutulmalıdır.

• ·Çevre mevzuatı kapsamında ÇED muafiyet belgesi ve Çevre İzni Belgesi / Çevre İzni muafiyet yazısı / Çevre izni kapsam dışı yazısının alınması gerekmektedir.

• ·Deşarj izin belgesi alması gerekmektedir.

​

Ürün Kriterlerinin Bazıları

• ·Hammaddeler, ara ürünler, nihai tekstil ürünleri ve aksesuarları istenmeyen kalıntılarla ilgili sınırları karşılamalıdır.

• ·Teknik kalite parametreleri karşılanmalıdır (sürtünme, ter, ışık ve yıkama haslığı vs. değerleri)

​

Sosyal Kriterlerin Bazıları

Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) temel yasalarına dayanan sosyal kriterlerin tüm üreticiler tarafından karşılanması beklenmektedir. Bunlardan bazıları ;

• ·Zorla çalıştırma yasaklanmıştır.

• ·Örgütlenme ve toplu sözleşme hakkı engellenemez.

• ·Çalışma koşulları güvenli ve sağlık açısından uygun olmalıdır.

• ·Çocuk işçi çalıştırılamaz.

• ·Minimum asgari ücret uygulanmalıdır.

• ·Çalışma saatleri belirlenen yasal şartlara uymalıdır.

• ·Hiçbir sebeple ayrımcılık uygulanamaz.

• ·Çalışanlara düzenli istihdam sağlanmalıdır.

• ·Sert ya da insanlık dışı muamele kabul edilemez.